Surge Protection Device ระบบป้องกันไฟกระชาก ปกป้องปลั๊กและอุปกรณ์ไฟฟ้าได้อย่างไร

ปัจจุบัน อุปกรณ์ไฟฟ้าเป็นส่วนสำคัญในชีวิตประจำวันของเรา ทั้งคอมพิวเตอร์ โทรทัศน์ หรือเครื่องใช้ไฟฟ้าต่าง ๆ การป้องกันอุปกรณ์เหล่านี้จากไฟกระชาก (Surge) เป็นสิ่งสำคัญที่ควรใส่ใจ เพื่อช่วยยืดอายุการใช้งานและลดความเสี่ยงที่อาจเกิดความเสียหายจากแรงดันไฟฟ้าที่ไม่สม่ำเสมอ บทความนี้จะพาคุณทำความรู้จักกับ Surge Protection Device (SPD) และวิธีการป้องกันไฟกระชากอย่างมีประสิทธิภาพ

ไฟตก ไฟกระชาก เกิดจากอะไร?

ไฟตกและไฟกระชากเป็นปัญหาที่หลายคนพบเจอในชีวิตประจำวัน โดยทั่วไปเกิดจากความไม่เสถียรของระบบไฟฟ้าและมีหลายปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดไฟตกหรือไฟกระชาก ซึ่งสามารถแบ่งเป็นปัจจัยภายนอกและปัจจัยภายใน ดังนี้:

1. ปัจจัยภายนอก: ฟ้าผ่าเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้เกิดไฟกระชากอย่างรุนแรง โดยเฉพาะเมื่อเกิดฟ้าผ่าใกล้กับระบบไฟฟ้าหรือสายส่งไฟฟ้าแรงสูง คลื่นแม่เหล็กที่เกิดจากฟ้าผ่าจะกระจายเข้ามาในระบบไฟฟ้า ส่งผลให้เกิดแรงดันไฟฟ้าที่สูงขึ้นทันที เกินกว่าที่ระบบไฟฟ้าจะรองรับได้ นอกจากนี้ สภาพอากาศที่เปลี่ยนแปลง เช่น พายุฝนฟ้าคะนองก็มีส่วนทำให้ระบบไฟฟ้าไม่เสถียรเช่นกัน

2. ปัจจัยภายใน: การใช้งานเครื่องใช้ไฟฟ้าภายในบ้านเองก็มีผลต่อไฟกระชาก โดยเฉพาะเมื่อมีการเปิดใช้งานอุปกรณ์ที่ใช้ไฟฟ้าสูง เช่น เครื่องปรับอากาศ ปั๊มน้ำ หรือเครื่องทำน้ำอุ่น การเริ่มต้นทำงานของอุปกรณ์เหล่านี้จะทำให้เกิดแรงดันไฟฟ้าสูงชั่วขณะ ส่งผลให้เกิดไฟกระชากในระบบไฟฟ้าภายในบ้าน หรือในบางกรณีอาจทำให้เกิดไฟตกได้เช่นกัน

3. ปัญหาที่เกิดจากระบบจ่ายไฟ: ในบางครั้งไฟกระชากอาจเกิดจากการสลับการจ่ายไฟฟ้าในสายส่งของการไฟฟ้าฯ โดยเฉพาะเมื่อมีการบำรุงรักษาระบบ หรือเกิดเหตุขัดข้องบนสายส่งไฟ การสลับการจ่ายไฟอาจทำให้แรงดันไฟฟ้าเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว เกิดเป็นไฟกระชากที่กระทบกับอุปกรณ์ไฟฟ้าในบ้านได้

ทำความรู้จักกับ Surge Protection Device

Surge Protection Device (SPD) อุปกรณ์ป้องกันไฟกระชาก ออกแบบมาเพื่อป้องกันอุปกรณ์ไฟฟ้าจากการเสียหายที่เกิดจากไฟกระชาก ซึ่งเป็นการเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วและชั่วคราวของแรงดันไฟฟ้าในระบบไฟฟ้า ซึ่งมักเกิดจากฟ้าผ่า การเปลี่ยนแปลงในการใช้พลังงาน หรือความผิดปกติของระบบไฟฟ้า SPD ทำหน้าที่ควบคุมแรงดันไฟฟ้าและป้องกันการถ่ายโอนกระแสไฟฟ้าที่เกินกำหนดไปยังอุปกรณ์ ซึ่งช่วยป้องกันความเสียหาย ไฟไหม้ หรือข้อผิดพลาดอื่นๆ ที่อาจเกิดขึ้นกับอุปกรณ์ไฟฟ้า

ประโยชน์ของ Surge Protector ที่คุณควรรู้

SPD มีบทบาทสำคัญในการช่วยลดโอกาสที่อุปกรณ์ไฟฟ้าจะเสียหายจากไฟกระชาก โดยเฉพาะในกรณีที่มีการใช้งานอุปกรณ์ไฟฟ้าจำนวนมาก หรืออยู่ในพื้นที่ที่มีโอกาสเกิดไฟกระชากบ่อย ๆ ประโยชน์ของ SPD ได้แก่:

• ป้องกันความเสียหายต่ออุปกรณ์ไฟฟ้า โดยเฉพาะอุปกรณ์ที่มีราคาแพง

• ช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดไฟฟ้าช็อตหรือไฟไหม้ เนื่องจากแรงดันไฟฟ้าที่สูงเกินไป

• ยืดอายุการใช้งานของอุปกรณ์ เนื่องจากช่วยป้องกันการเสื่อมสภาพจากแรงดันไฟฟ้าที่ไม่สม่ำเสมอ

หลักการทำงานเบื้องหลังการป้องกันไฟกระชาก

หลักการทำงานของ Surge Protection Device (SPD) คือการป้องกันอุปกรณ์ไฟฟ้าจากแรงดันไฟฟ้าที่เพิ่มสูงขึ้นอย่างรวดเร็วซึ่งอาจเกิดจากไฟกระชาก การทำงานของ SPD มีความซับซ้อนแต่สามารถอธิบายเป็นหลักการง่าย ๆ ดังนี้:

1. ตรวจจับแรงดันไฟฟ้าที่สูงเกินปกติ
   เมื่อมีแรงดันไฟฟ้าเกินมาตรฐานเข้ามาในระบบไฟฟ้า เช่น ในกรณีที่เกิดฟ้าผ่าหรือการใช้งานอุปกรณ์ที่กินไฟสูง SPD จะตรวจจับแรงดันที่เพิ่มขึ้นทันที ซึ่งทำให้เกิดไฟกระชากในระบบ ตัว SPD จะมีอุปกรณ์ภายในที่ตอบสนองต่อแรงดันไฟฟ้าที่สูงขึ้นเกินค่าปกติ

2. ลดและกระจายแรงดันไฟฟ้าให้กลับสู่ระดับปลอดภัย
   เมื่อ SPD ตรวจจับแรงดันไฟฟ้าที่สูงเกินไปแล้ว ระบบภายในของ SPD จะทำการ "ปลด" หรือ "ดูดซับ" แรงดันไฟฟ้าเหล่านั้นให้ลดลงโดยใช้ส่วนประกอบภายใน เช่น Metal Oxide Varistor (MOV), Gas Discharge Tube (GDT) หรือ Silicon Avalanche Diode (SAD) ส่วนประกอบเหล่านี้มีหน้าที่กระจายแรงดันไฟฟ้าออกจากวงจรป้องกันเพื่อป้องกันไม่ให้แรงดันไฟฟ้าสูงเกินกระทบกับอุปกรณ์อื่น ๆ ที่เชื่อมต่ออยู่

3. ปกป้องอุปกรณ์ไฟฟ้าจากแรงดันเกิน
   เมื่อแรงดันไฟฟ้าในระบบถูกลดและควบคุมให้กลับมาอยู่ในระดับที่ปลอดภัย ระบบจะค่อย ๆ กลับเข้าสู่ภาวะปกติ การป้องกันนี้ทำให้มั่นใจได้ว่าอุปกรณ์ไฟฟ้าที่ต่อกับ SPD จะไม่โดนแรงดันไฟฟ้าที่สูงเกินจนทำให้เสียหาย และยังช่วยยืดอายุการใช้งานของอุปกรณ์ด้วย

4. การรีเซ็ตตัวเองของ SPD
   หลังจากที่ SPD ทำหน้าที่ป้องกันแรงดันไฟฟ้าสูงเกินและดูดซับแรงดันออกไปจนระบบกลับสู่สภาวะปกติ บางรุ่นสามารถรีเซ็ตตัวเองได้เพื่อให้พร้อมสำหรับการใช้งานครั้งต่อไป แต่ในกรณีที่เกิดไฟกระชากรุนแรงบ่อยครั้ง MOV หรือ GDT ภายใน SPD อาจเสื่อมสภาพ ซึ่งจะต้องเปลี่ยนใหม่

5. การเชื่อมต่อที่แม่นยำและมีมาตรฐาน
   ในการติดตั้ง SPD ให้มีประสิทธิภาพสูงสุด ควรติดตั้งไว้ในจุดสำคัญ เช่น ที่ตู้เมนไฟฟ้าของบ้านหรืออาคาร และเลือก SPD ที่ตรงตามระดับแรงดันไฟฟ้าที่ต้องการป้องกัน รวมถึงแบรนด์ที่ได้มาตรฐาน เช่น Schneider ที่มีชื่อเสียงในด้านความน่าเชื่อถือและคุณภาพ

โดยรวมแล้ว หลักการทำงานของ SPD ทำให้มั่นใจได้ว่าอุปกรณ์ไฟฟ้าในบ้านหรือสำนักงานของเราจะได้รับการปกป้องจากความเสี่ยงที่เกิดจากไฟกระชาก ทั้งนี้ SPD จึงเป็นอุปกรณ์ที่ช่วยให้ระบบไฟฟ้าทำงานได้อย่างปลอดภัยและลดโอกาสที่อุปกรณ์จะเสียหายจากแรงดันไฟฟ้าที่ไม่เสถียร

ส่วนประกอบสำคัญใน Surge Protector

การทำงานของ SPD ขึ้นอยู่กับส่วนประกอบที่มีอยู่ในอุปกรณ์ เช่น MOV, GDT และ SAD ซึ่งช่วยกันทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ:

MOV (Metal Oxide Varistor): หัวใจสำคัญของการป้องกันไฟกระชาก

MOV เป็นส่วนประกอบสำคัญที่ช่วยลดแรงดันไฟกระชากโดยทำหน้าที่เป็นตัวต้านทาน เมื่อแรงดันไฟฟ้าเกินกว่าปกติ MOV จะลดแรงดันไฟฟ้าลงโดยการเปลี่ยนค่าความต้านทาน การทำงานของ MOV จะช่วยปกป้องอุปกรณ์จากไฟกระชากได้เป็นอย่างดี

Gas Discharge Tube (GDT): ตัวช่วยลดแรงดันไฟกระชาก

GDT เป็นท่อที่บรรจุแก๊สซึ่งสามารถปล่อยกระแสไฟฟ้าเมื่อแรงดันสูงเกิน ทำหน้าที่ช่วยดูดซับพลังงานไฟฟ้าให้ลดลงไปอยู่ในระดับที่ปลอดภัยได้ GDT ทำงานเร็วและทนทานต่อแรงดันไฟฟ้าสูง ทำให้เหมาะสำหรับการใช้งานในระบบไฟฟ้าที่มีความเสี่ยงต่อการกระชากบ่อยครั้ง

Silicon Avalanche Diode (SAD): ปกป้องอุปกรณ์อย่างมีประสิทธิภาพ

SAD เป็นอุปกรณ์ที่ทำงานเร็วและมีความแม่นยำสูง ช่วยป้องกันไฟกระชากในระบบไฟฟ้าที่มีความเสี่ยงสูง SAD มีความสามารถในการปรับแรงดันให้เหมาะสมกับระดับที่ปลอดภัย ทำให้ช่วยป้องกันการเสียหายของอุปกรณ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

เลือก Surge Protector อย่างไรให้เหมาะกับการใช้งาน?

การเลือก Surge Protector ที่เหมาะสมสำหรับบ้านหรือสถานที่ทำงานของคุณเป็นสิ่งสำคัญในการปกป้องอุปกรณ์ไฟฟ้าจากไฟฟ้ากระชาก นี่คือคำแนะนำในการเลือก Surge Protector ที่ถูกต้อง:

1. เข้าใจความต้องการของคุณ: ก่อนอื่น ประเมินความต้องการของคุณในการปกป้องจากไฟฟ้ากระชาก นี้รวมถึงการพิจารณาประเภทของอุปกรณ์ที่คุณต้องการปกป้องและสภาพแวดล้อมที่อุปกรณ์นั้นถูกใช้งาน

2. คุณสมบัติทางเทคนิค: ดูคุณสมบัติทางเทคนิคของ Surge Protector เช่น Joule Rating (การประเมินความสามารถในการดูดซับพลังงาน), Clamping Voltage (ระดับแรงดันไฟฟ้าที่ทำให้อุปกรณ์เริ่มทำงาน), และ Response Time (เวลาที่อุปกรณ์ตอบสนองต่อไฟฟ้ากระชาก)

3. ประเภทของ Surge Protector: มี Surge Protector หลายประเภท ตั้งแต่เครื่องใช้สำหรับในบ้าน (surge protection device for home) ไปจนถึงระบบสำหรับอุตสาหกรรม (surge protection device 3 phase) เลือกประเภทที่เหมาะสมกับความต้องการของคุณ

4. ยี่ห้อและคุณภาพ: เลือก Surge Protector จากผู้ผลิตที่น่าเชื่อถือและมีชื่อเสียง การตรวจสอบรีวิวและการประเมินผลิตภัณฑ์อาจช่วยให้คุณเลือกได้ดีขึ้น

5. การรับรองและมาตรฐาน: หาก Surge Protector ได้รับการรับรองจากหน่วยงานที่มีชื่อเสียงหรือตรงตามมาตรฐานอุตสาหกรรม นี้เป็นตัวชี้วัดที่ดีของคุณภาพและความปลอดภัย

Surge Protection Device อุปกรณ์สำคัญที่ช่วยปกป้องบ้านและอุปกรณ์ไฟฟ้าของคุณจากความเสียหายที่อาจเกิดจากไฟฟ้ากระชาก. ด้วยการเลือก Surge Protector ที่เหมาะสมและมีคุณภาพ, คุณสามารถมั่นใจได้ว่าบ้านและอุปกรณ์ของคุณจะได้รับการปกป้องอย่างมีประสิทธิภาพ ศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับ Surge Protection Device ได้ที่นี่ 

นอกจากนี้ ที่ชไนเดอร์ อิเล็คทริค ยังมีอุปกรณ์และโซลูชันด้านไฟฟ้าและพลังงานอีกมากมาย ไม่ว่าจะเป็น Switchboards, เซอร์กิตเบรกเกอร์, ตู้rmu, คอนซูมเมอร์ยูนิต, สวิตช์เกียร์, busway, smart home, power distribution และอื่น ๆ อีกมากมาย สามารถเลือกชมผลิตภัณฑ์ได้ที่เว็บ www.se.com หรือ ติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมกับทางศูนย์บริการลูกค้าสัมพันธ์ ได้เลย

ติดตามเรื่องราวดีๆ จาก ชไนเดอร์ อิเล็คทริค ได้ที่

เว็บไซต์: www.se.com

Facebook: Schneider Electric

Instagram: schneiderelectric_th

LinkedIn: Schneider Electric

Lazada: Schneider Electric

Shopee: Schneider Electric official

LINE Official: ชไนเดอร์ อิเล็คทริค